De vogelgriep grijpt steeds harder om zich heen. Dat zien de vrijwilligers van de Zwanengroep Zuid-Holland, waar het aantal meldingen van dode en zieke zwanen snel toeneemt. “Ze komen soms gewoon dood uit de lucht vallen. Het is echt bizar.”

Als de medewerkers niet met een acute melding bezig zijn, rijden ze kriskras door de regio om de velden met zwanen van een check te voorzien. “Als we geen kadavers hoeven op te halen, rijden we twee keer per dag langs”, zegt Edwin Vosselman van de Zwanengroep Zuid-Holland.

En dus zijn ze regelmatig te vinden in bijvoorbeeld Oostvoorne, Oudenhoorn en Hekelingen. “De dieren zijn bij elkaar aan het overwinteren en eten van het gras.” Bij het Haringvliet heb je volgens Edwin ook nog broedplekken van zwanen.

Verspreiding op de loer

Er hoeft maar één ziek dier uitwerpselen achter te laten en verspreiding van vogelgriep ligt op de loer, zegt Edwin. Vogelgriep wordt overgebracht van dier op dier, voornamelijk via wilde vogels.

De gevolgen kunnen desastreus zijn. Onlangs werden in Oostvoorne vijf dode en twee levende zwanen die ernstig ziek waren gevonden. “Dan hou je je hart wel vast en is het wachten op de volgende melding.” Edwin weet te melden dat onlangs in Leidschendam, net buiten onze regio, tientallen zieke en dode zwanen tegelijk werden gevonden.

Wat volgens Edwin “echt bizar” is, is dat de dieren soms gewoon dood uit de lucht komen vallen. “De vogelgriep kan alle organen van het zenuwstelsel aantasten. Dat gaat zo snel. Ineens gaat er zoveel kapot, dat de zwaan ineens naar beneden valt.”

2023 dramatisch jaar

Gelukkig is deze winter nog niet te vergelijken met 2023, “Toen hebben we echt gezien dat het bloed uit de ogen van een zwaan spoot. Dat was vreselijk. Maar ook nu worden we wel gewaarschuwd vanuit alle hoeken: het ergste moet nog komen.”

Edwin zegt door te zullen blijven gaan met zijn werk en niet op te geven, maar hij laat ook weten dat het werk hun niet altijd even gemakkelijk wordt gemaakt. “Wij werken in pakken met mondkapjes en handschoenen om verspreiding te voorkomen. Maar andere instanties nemen het eigenlijk niet zo nauw.”

Spoeddebat vogelgriep

Aanstaande donderdag zullen medewerkers van de zwanengroep naar Den Haag afreizen voor een spoeddebat over vogelgriep. “Wij lopen alle zieke en dode dieren te ruimen, maar moeten ook zelf voor de kosten opdraaien.”

“Het gaat allemaal over centjes”, vervolgt Edwin zijn verhaal. “Als er een andere pandemie gaande is, wordt alles uit de kast gehaald. Maar de vogelgriep kan ook verkeerd uitpakken voor de mens. De kans dat het overslaat is echt zeer groot”, zegt hij op serieuze toon.

Soms lijkt het op vechten tegen de bierkaai. In vergelijking met ‘rampenjaar’ 2023 is er volgens Edwin nog weinig veranderd. “Ik hoorde onlangs van een ambulancemedewerker dat ze 25 jaar geleden in een rampenoefening al eens nabootsten hoe vogelgriep was overgeslagen op mensen. Dus toen wist men al wat er mogelijk stond te gebeuren.”