Het begint op 23 februari allemaal met een telefoontje. Joni en de jongen, die elkaar van school kennen, bellen ’s ochtends. Waarover? Dat is onbekend. Vaststaat dat ze besluiten om af te spreken.

„Kom nu, ga met fiets”, stuurt Joni om 16.33 uur naar zijn leeftijdsgenoot. Daarna ontmoeten ze elkaar bij het huis van de jongen. Camera’s leggen vast hoe ze veertig minuten later lachend over straat lopen.

In rug en bovenarm gestoken

Ze gaan naar het bos achter de wijk Sveaparken in Schiedam, waar het vlak daarna gruwelijk uit de hand loopt. Joni wordt in zijn rug en bovenarm gestoken. Zwaargewond belt hij bij een nabijgelegen woning aan.

Joni weet de politie nog te vertellen dat hij in het bos ruzie heeft gekregen met de Schiedammer. Diezelfde middag wordt de jongen aangehouden. ’s Avonds bezwijkt Joni aan zijn verwondingen.

De Schiedammer werd vlak na de steekpartij aangehouden. © MediaTV

De dood van de 13-jarige brengt tot ver buiten Schiedam een schokgolf teweeg. Een stille tocht brengt honderden mensen op de been. De ontzetting is des te groter als de verdachte een leeftijdsgenoot blijkt te zijn.

‘Geen greintje empathie’

Aanvankelijk verklaart de jongen dat hij niets met de fatale steekpartij te maken heeft. Een dag na zijn aanhouding bekent hij alsnog: hij zegt Joni uit zelfverdediging te hebben gestoken.

Dat houdt hij vol als hij zich negen maanden later in de rechtszaal moet verantwoorden. De tiener – inmiddels 14 jaar oud – zegt dat Joni hem met een mes aanviel, nadat ze ruzie over vapes hadden gehad. In een worsteling zou hij het slachtoffer van bovenaf in zijn rug hebben gestoken. De nabestaanden, die ‘geen greintje empathie’ ontdekken, horen het verhaal met afgrijzen aan.

De Schiedammer moet zich ook nog verantwoorden voor een straatroof en twee pogingen daartoe. Bij één van die incidenten werd een 64-jarige Vlaardingse in de rug gestoken.

Van school gestuurd

Alle feiten, inclusief de dodelijke steekpartij, vonden in een periode van zes weken plaats. Deskundigen stellen vast dat de Schiedammer, die begin januari nog een blanco strafblad had, razendsnel moet zijn afgeleden.

Toch ging het al langer bergafwaarts met hem. In januari was hij van school gestuurd vanwege ongewenst gedrag. Hij liep met een mes rond, provoceerde en trok zich niets aan van gezag.

Sinds 2021 was het gezin van de jongen al in beeld bij het wijkteam. Daarna probeerden meerdere professionals en instanties om de Schiedammer weer op de rails te krijgen. Hij ging daar niet in mee.

De jongen is zwakbegaafd en kampt met een ernstige gedragsstoornis volgens experts. Ook zien deskundigen ouder-kindrelatieproblemen.

Maximale celstraf

Twee weken na de zitting noemt de jeugdrechter het noodweerscenario ‘niet aannemelijk’. Ze gaat ervan uit dat de jongen Joni naar zijn woning heeft laten komen en bij een ruzie in het bos heeft gestoken. De aard van de wond klopt niet met de verklaring van de jongen.

Het idee van jeugd-tbs is dat iemand behandeld terugkeert naar de maatschappij

De rechter spreekt haar vonnis uit ten overstaan van de moeder en tante van Joni, die het geëmotioneerd aanhoren. Joni’s vader kan het niet opbrengen om aanwezig te zijn. Ook de verdachte, zijn ouders en advocaten ontbreken.

De rechter veroordeelt de 14-jarige Schiedammer voor doodslag en twee pogingen tot straatroof. Het bewijs voor de geslaagde straatroof vindt ze te min. De jongen krijgt de maximale celstraf van een jaar en jeugd-tbs.

Jeugd-tbs kan omgezet worden

Het behandeltraject voor een jeugd-tbs’er duurt ten minste drie jaar. Daarna wordt jaarlijks beoordeeld of iemand al klaar is voor een terugkeer naar de maatschappij. Een traject duurt maximaal zeven jaar.

Wanneer iemand écht geen vorderingen maakt, kan jeugd-tbs worden omgezet in een tbs-traject voor volwassenen. „Dat is echter zeer uitzonderlijk”, zegt persrechter Annemieke Boer. „Het idee van jeugd-tbs is dat iemand behandeld terugkeert naar de maatschappij. Een kind moet altijd uitzicht hebben om vrij te komen.”