Khaled al-N., de vader van de vorig jaar omgebrachte Ryan uit Joure is vrij om te gaan en staan waar hij wil in Syrië, terwijl hij in Nederland verdacht wordt van betrokkenheid bij haar dood. Hij woont in het noorden van het land en is zelfs hertrouwd. Nederland zegt dat er geen mogelijkheden zijn voor strafrechtelijke samenwerking met Syrië, maar in Syrië denken ze daar anders over.

Morgen begint de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak tegen de broers en vader van de 18-jarige Ryan. Haar lichaam werd in mei vorig jaar gevonden in een moeraspoel bij de Oostvaardersplassen. Het Openbaar Ministerie vermoedt dat het om eerwraak ging.

De broers zitten vast. De vader is dus naar Syrië gevlucht. Nieuwsuur ging daar zijn gangen na. In het conservatieve Taftanaz, in de noordelijke provincie Idlib, spraken we met kennissen en familieleden van al-N. Zij hebben Ryans vader gezien en gesproken sinds zijn terugkomst in Syrië, maar zeggen niet te weten waar hij nu is.

“We kregen ruzie omdat hij het me niet had verteld. Het enige wat ik nu wil is dat de waarheid boven tafel komt”, zegt een broer van al-N.:

2:19

Verslaggever gaat in Syrië op zoek naar vader vermoorde Ryan

Familieleden van het slachtoffer zeggen tegen Nieuwsuur dat ze willen dat al-N. in Nederland wordt berecht, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het ministerie van Justitie laat schriftelijk weten: “De mogelijkheden tot strafrechtelijke samenwerking met Syrië zijn op dit moment niet aanwezig. De strafrechtelijke instanties die nodig zijn voor deze samenwerking zijn (nog) niet operationeel in Syrië.”

‘Wij zijn er klaar voor’

Gek genoeg zien ze dit op het Syrische ministerie van Justitie anders. “Dat was misschien zo in het begin, toen het regime net was gevallen. Nu is de Syrische justitie helemaal hersteld. We zijn er klaar voor”, zegt minister van Justitie Mazhar al-Wais.

De minister zegt tot nu toe drie rechtshulpverzoeken te hebben gehad van Europese landen. “We zullen de nodige rechtshulp verlenen in overeenstemming met de regelgeving.” Van Nederland heeft de minister geen verzoek ontvangen, zegt hij.

Omdat al-N. Syrisch staatsburger is, ligt uitlevering aan Nederland ingewikkeld. Maar er zijn nog andere mogelijkheden. Al-N. zou ook in Syrië kunnen worden berecht, of daar zijn straf uitzitten. Dat laatste is een reëel scenario omdat de zaak van al-N hier in Nederland al bij verstek – in afwezigheid van de verdachte – wordt behandeld.

Er zijn dus wel degelijk mogelijkheden tot samenwerking, zegt ook Baraa Abdulrahman, een adviseur van het Syrische ministerie van Justitie. “Als een Syriër in Nederland een misdrijf pleegt en dan naar Syrië vlucht, dan communiceren Nederland, Syrië, en Interpol met elkaar.”

Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam, zegt dat het inderdaad mogelijk is al-N. in Syrië te berechten of vast te zetten, “maar ook dat is ingewikkeld vanwege de mensenrechtelijke situatie daar”. “Nederland werkt liever niet samen met landen waar het recht op een eerlijk proces onvoldoende gewaarborgd is en zal huiverig zijn het onderzoek aan Syrië over te dragen.”

Relatie

Hoe dan ook zal Nederland de diplomatieke relatie met Syrië moeten opbouwen om te kunnen samenwerken in deze zaak. Die banden worden langzaam hersteld, maar als Syrië meewerkt aan uitlevering of berechting van al-N., zal de Syrische regering daar vermoedelijk ook wat voor terug willen, zegt Sluiter. “Zoals misschien uitlevering van Assad-aanhangers. Dat zal Nederland tegenhouden op basis van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.”