Het Openbaar Ministerie onderneemt behalve tegen Funcaps.nl ook actie tegen een andere website die onbeperkt medicijnen zonder recept verkocht. De webshop Slaappillen.net wordt in verband gebracht met ten minste één overlijden na de levering van een nepversie van de zware pijnstiller oxycodon. Die pillen bevatten de levensgevaarlijke synthetische stof nitazenen.

Politie en justitie onderzoeken nog of er een link is met andere overlijdens, onder andere van een vrouw in een dorp niet ver van Rotterdam. Twee mannen die ervan verdacht worden betrokken te zijn geweest bij de webshop Slaappillen.net zitten vast en moeten 15 december voor het eerst voor de rechtbank verschijnen.

Nitazeen in bloed

In totaal zijn er bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) sinds vorig jaar zes overlijdensgevallen en vier ernstige vergiftigingen onderzocht die te koppelen zijn aan een nitazeen, de meeste via namaakoxycodon.

Het NFI heeft eind vorig jaar voor het eerst een nitazeen aangetroffen in het bloed van een overleden persoon, vertelt NFI-toxicoloog Kristof Maudens. “Dit jaar staat de teller al op vijf aan nitazeen gerelateerde overlijdensgevallen.”

“Daarnaast waren er vier ernstige vergiftigingen met een nitazeen bij personen die het overleefd hebben”, vervolgt Maudens. “In bijna alle gevallen is het nitazeen in namaakoxycodontabletten aangetroffen.”

Het forensisch instituut sluit niet uit dat meer overlijdens verband houden met nitazenen. “Wij hebben als NFI geen zicht op toxicologisch onderzoek dat op andere plekken wordt uitgevoerd, dus het zou kunnen dat de werkelijke cijfers hoger liggen.”

Veel sterker dan morfine

Aanleiding voor het onderzoek naar Slaappillen.net was de vondst afgelopen april van het lichaam van een 44-jarige vrouw in Voorburg. In haar appartement trof de politie onder meer verpakkingen aan van een middel dat zij als oxycodon had gekocht bij Slaappillen.net.

In de pillen, maar ook in het bloed van de vrouw bleken onder meer nitazenen te zitten, wat erop wijst dat het waarschijnlijk om een namaakmiddel ging afkomstig uit een drugslaboratorium. Het OM noemt nitazenen een “synthetische opioïde die vaak tientallen tot duizenden keren sterker is dan morfine”. Daardoor leidt een verkeerde dosering al snel tot een overdosis.

Je kunt dan als huisarts in een professioneel-ethisch dilemma terecht komen, een benarde situatie.Anke Lambooij, Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Bekend is dat oxycodon bij langdurig gebruik minder goed kan gaan werken en dat patiënten dan behoefte krijgen aan grotere doses. Vindt de eigen dokter dat niet meer verantwoord, dan wijken zij vaak uit naar andere kanalen. In de ogen van de familie heeft de huisarts met het jarenlange voorschrijven de vrouw als het ware het zwarte circuit in gedwongen en haar daarmee in gevaar gebracht.

‘Benarde situatie huisarts’

De huisarts in kwestie kan niet reageren vanwege het medische beroepsgeheim. Anke Lambooij, apotheker en onderzoeker bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik vindt de kwestie moeilijk te beoordelen. “Wij waren er niet bij in de spreekkamer.”

Maar in het algemeen is volgens haar bekend dat huisartsen oxycodon in ruim een derde van de gevallen langer dan drie maanden voorschrijven. Bijvoorbeeld omdat oxycodon het enige middel blijkt te zijn dat helpt, ook al wordt het effect na verloop van tijd minder.

“Je kunt dan als huisarts in een professioneel-ethisch dilemma terecht komen, een benarde situatie”, zegt Lambooij. “Je weet dat het niet goed is om nog langer herhaalrecepten uit te schrijven, maar een alternatief is er niet en je voelt de druk van de patiënt. Plus dat er het risico bestaat dat hij of zij juist uitwijkt naar het zwarte circuit als je te sterk aandringt op afbouwen. In dit soort gevallen kun je het eigenlijk nooit goed doen.”