Boven het luchtruim van Curaçao zijn vrijdagavond bijna twee vliegtuigen op elkaar gebotst. Volgens de piloten van een Jetblue-toestel moesten zij tijdens hun klim uitwijken voor een Amerikaans militair vliegtuig. Dat blijkt uit openbare geluidsopnames van de communicatie tussen de cockpit en de luchtverkeersleiding.

Het betrof JetBlue-vlucht 1112 op weg van Curaçao naar de luchthaven JFK in New York, in het Curaçaose luchtruim, 26 minuten na vertrek. De bemanning van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij meldde aan de luchtverkeersleiding dat een militair tankvliegtuig van de VS op korte afstand voor het vliegpad langsvloog, op hetzelfde vliegniveau.

‘Defensief handelen’

De piloten gaven aan dat zij, om 17.04 uur lokale tijd, hun klim moesten afbreken om afstand te houden. In de communicatie is hoorbaar dat de piloten spreken van een bijna-botsing. Zij zeggen dat zij defensief moesten handelen om een botsing te voorkomen. Op online vliegradardata is terug te zien dat de Jetblue-vlucht op het moment van het gemelde incident stopte met klimmen.

De directeur van DC-ANSP, verantwoordelijk voor de luchtverkeersleiding boven Curaçao, laat weten op de hoogte te zijn van het incident met JetBlue-vlucht 1112. Zij kan hangende het onderzoek nog geen inhoudelijke uitspraken doen. Wel bevestigt zij dat JetBlue het incident zal melden bij de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA.

‘Het is schandalig’

Volgens de bemanning vloog het militaire toestel zonder ingeschakelde transponder. “Het is schandalig”, zegt een van de piloten in de audio-opnames. De luchtverkeersleiding van Curaçao bevestigde dat het toestel niet zichtbaar was op de radar.

De verkeersleiding bood excuses aan en gaf aan het incident te registreren. De piloten werd gevraagd een rapport op te stellen.

Een militair tankvliegtuig heeft een extra grote voorraad brandstof aan boord. Via een slang kunnen andere luchtmachttoestellen worden bijgetankt zonder te hoeven landen.

De bemanning van JetBlue zei dat het militaire toestel na de bijna-botsing richting het noordoosten vloog richting het Venezolaanse luchtruim. JetBlue-vlucht 1112 werd uitgevoerd met een Airbus A320-232. Dit type toestel is bij JetBlue ingericht voor ongeveer 150 passagiers.

Een vliegtuigspotter op Curaçao, die het militaire verkeer in de regio volgt, zegt dat het incident hem niet verrast. “Het is eigenlijk onvermijdelijk met al dat ongeïdentificeerde vliegverkeer.”

Eerdere waarschuwingen

De bijna-botsing volgt op een eerdere waarschuwing van de Curaçaose civiele luchtvaart. In een speciaal bericht van 22 november waarschuwde de luchtvaartautoriteit voor ongeïdentificeerd luchtverkeer in het luchtruim rond Aruba, Curaçao en Bonaire.

In die notificatie staat dat piloten herhaaldelijk onbekende toestellen hebben gemeld in het naderingsgebied van de ABC-eilanden en dat deze meldingen zijn bevestigd door de radar van de luchtverkeersleiding.

De luchtvaartautoriteit van Curaçao riep piloten op tot uiterste voorzichtigheid bij nadering en vertrek. Ook werden bemanningen het verplicht om ongebruikelijke of verdachte luchtactiviteit direct te melden aan de verkeersleiding. In dezelfde periode waarschuwde ook de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA voor verhoogde risico’s in het Venezolaanse luchtruim, dat door internationale maatschappijen inmiddels wordt gemeden.

Opgelopen militaire spanningen

De VS heeft de afgelopen tijd een grote militaire aanwezigheid opgebouwd in het Caribisch gebied. Met marineschepen en straaljagers voert Washington de druk op Venezuela steeds verder op. Trump dreigt met militaire actie op Venezolaans grondgebied. De vrees bestaat dat het Caribische deel van het Nederlands koninkrijk daarbij betrokken raakt: Curaçao ligt enkele tientallen kilometers ten noorden van Venezuela.