Ruim 3000 scholen in Nederland, van basisscholen tot universiteiten, vierden vandaag Paarse Vrijdag. Kinderen droegen paarse kleding om op te komen voor kinderen die bijvoorbeeld homoseksueel, lesbisch of transgender zijn. Paars in de regenboogvlag staat voor jezelf zijn.

Dit jaar werd Paarse Vrijdag voor de vijftiende keer georganiseerd. Er deden meer scholen mee dan vorig jaar; volgens belangenorganisatie COC gaat het om tientallen nieuwe scholen.

“Het blijft groeien en dat is goed, zeker in een tijd waarin het debat verhardt”, zegt woordvoerder Freek Janssens van het COC. “Discriminatie van lhbti’ers neemt toe en het is belangrijk dat elke school een veilige plek is voor iedereen. Paarse Vrijdag is daar een manier voor.”

Zichtbaarheid

De 17-jarige scholier Nazmul Zaman bedacht in 2010 de eerste Nederlandse editie van Paarse Vrijdag. Een vriendin van hem was op uitwisseling geweest in de Verenigde Staten en vertelde over Spirit Day, een dag waarop mensen paars dragen om aandacht te vragen voor lhbti-jongeren. Doel van de dag: pesten tegengaan.

Zaman wilde de dag in Nederland positiever benaderen en de lhbti-gemeenschap in het zonnetje zetten. Op zijn school in Leeuwarden werden paarse cakejes uitgedeeld. Ministers droegen die dag paars. Bij de eerste editie besteedden meer dan 140 scholen aandacht aan Paarse Vrijdag.

Zaman kreeg destijds veel steun van docenten en de schooldirectie om het initiatief op touw te zetten, vertelt hij. “Ik weet nog dat ik een van de weinige mensen op de middelbare school was die open was over zijn seksualiteit. Ik vond het belangrijk om het te bespreken. Het was een beetje een taboe voor veel scholieren.”

Hij zegt dat steun van docenten op Paarse Vrijdag belangrijk is. “Zodat alle studenten weten dat ze er mogen zijn.” Na de eerste editie groeide Paarse Vrijdag uit tot een landelijke actiedag. “Ik had niet verwacht dat het zo groot zou zijn. Dat vind ik geweldig natuurlijk.”

Diversiteit in zijn breedste zin

Wel is de weerstand rondom Paarse Vrijdag de laatste jaren gegroeid. Uit eerder onderzoek van NOS Stories bleek dat Paarse Vrijdag op driekwart van de onderzochte 125 scholen tot onrust leidt. Zo werden posters van de muren gerukt, riepen sommige leerlingen anderen op om juist in het zwart te komen in plaats van paars, en ontstonden er verhitte discussies.

Op het Etty Hillesum Lyceum in Deventer vroegen leerlingen en leraren zich af waarom er een speciale dag is voor de lhbti-gemeenschap, maar niet voor de leerlingen met andere culturen en achtergronden. Daar heeft de school gehoor aan gegeven; deze week stond er in het teken van diversiteit, waarbij alle minderheden aan bod kwamen.

Het doel van de week is om je te verplaatsen in een ander, meer begrip te krijgen en elkaar beter te leren kennen.Gerie ten Brinke, locatie-directeur Etty Hillesum Lyceum

“Bovenbouwleerlingen kregen zeven keuze-uren waarbij gastsprekers en oud-leerlingen langskwamen”, zegt locatie-directeur Gerie ten Brinke. Zo kwam Vluchtelingenwerk langs en waren er djembésessies.

“We hebben op onze school mensen met allerlei verschillende culturele en sociale achtergronden. Het doel van de week is om je te verplaatsen in een ander, meer begrip te krijgen en elkaar beter te leren kennen.”

Op Paarse Vrijdag, de afsluiter van de week van diversiteit, kwam een aantal raadsleden uit Deventer naar de school. Zij vertelden over hun ervaringen als homoseksuelen en deelden hun ideeën over hoe het onderwijs dit onderwerp zou kunnen bespreken.

Vaker gepest

Het aantal meldingen van discriminatie en geweld tegen de lhbti-gemeenschap is afgelopen jaar flink gestegen. Het woord ‘homo’ nog altijd het meest gebruikte scheldwoord op middelbare scholen. Ook worden lhbti-jongeren tot drie keer vaker gepest dan andere scholieren en komt zelfdoding onder lhbti-jongeren vaker voor dan onder heteroseksuele jongeren.

“Het is tegenwoordig heel makkelijk om iets te zeggen over andere mensen, zonder te weten hoe de realiteit voor andere mensen in elkaar zit”, zegt Zaman. “Ik denk dat het wel of niet accepteren van iemand gebaseerd is op onderbuikgevoelens, zonder inhoudelijk het gesprek aan te gaan. Terwijl juist dat zo belangrijk is, ook om meer verbinding met elkaar te creëren.”

Ook Zaman ziet de tegengeluiden rond ‘zijn’ Paarse Vrijdag. “Elke school heeft zijn eigen cultuur, elke regio heeft zijn eigen manier van hoe je over dingen denkt; je kan dat niet over een kam scheren. Het is dus voor elke school verschillend wat deze dag kan opleveren.”

Het COC ziet Paarse Vrijdag als startpunt om het gesprek over lhbti-acceptatie op gang te brengen. “Het blijft niet bij deze ene dag”, zegt woordvoerder Janssens. “Het moet het startpunt zijn om ervoor te zorgen dat iedereen zich de rest van het jaar veilig voelt.”