De eerste politieke barometer na de Tweede Kamerverkiezingen zorgt voor flinke opschudding. Politiek analist Maurice de Hond presenteerde zijn nieuwste zetelpeiling, en de verschuivingen zijn opvallend.

Vooral D66 en Forum voor Democratie (FVD) trekken de aandacht, terwijl partijen als GroenLinks-PvdA en PVV juist terrein verliezen.

De verkiezingen zijn nog maar net achter de rug, maar D66 lijkt het momentum stevig vast te houden. De partij van Rob Jetten profiteert van de media-aandacht na de verkiezingszege en stijgt in de peiling van De Hond naar 28 zetels — twee meer dan bij de officiële uitslag.

Het is een kleine, maar symbolische stijging. De partij laat zien dat het vertrouwen van de kiezer voorlopig niet verdampt. Vooral onder hoogopgeleide stedelingen en jongeren scoort D66 beter dan in de maanden voor de verkiezingen.

De winst lijkt vooral ten koste te gaan van GroenLinks-PvdA, dat terugvalt naar 18 zetels. De fusiepartij onder leiding van de kersverse fractievoorzitter Jesse Klaver staat voor een flinke uitdaging. De hoop op herstel na het vertrek van Frans Timmermans blijkt voorlopig ijdel.

Politieke analisten spreken van een klassiek voorbeeld van een “winners boost”: kiezers die achteraf liever bij de winnaar horen. Dat verklaart waarom D66 nu iets hoger scoort dan tijdens de verkiezingen zelf.

De PVV van Geert Wilders verliest in de peiling twee zetels en komt uit op 24. De daling is klein, maar opvallend gezien de intensieve campagne die de partij voerde. Vooral na de verkiezingsuitslag heerste teleurstelling in de PVV-achterban, mede doordat de partij nipt niet de grootste werd.

Opmerkelijk is dat juist Forum voor Democratie (FVD) de vruchten lijkt te plukken van het ongenoegen aan de rechterflank. De partij stijgt van 7 naar 9 zetels. Dat is een forse winst voor de beweging van Lidewij de Vos, die zondag op X enthousiast reageerde:

“Wauw! FVD nu gepeild op 9 zetels door Maurice de Hond. Ook ná de verkiezingen weet onze veranderingsboodschap Nederlanders te bereiken. Bedankt voor het vertrouwen!”

Het lijkt erop dat een deel van de rechtse kiezers die ontevreden zijn over de verkiezingsuitslag, zich opnieuw richting FVD beweegt. Vooral de nadruk van de partij op vrijheid, nationale identiteit en kritiek op de gevestigde politiek slaat aan bij een deel van de achterban die zich niet gehoord voelt.

De rest van het politieke landschap blijft grotendeels stabiel. JA21 stijgt licht van 9 naar 10 zetels, terwijl BBB juist iets inlevert en nu op 3 zetels staat. Daarmee lijkt het protesteffect van de BoerBurgerBeweging langzaam uit te doven.

CDA, SP, PvdD en Volt schommelen rond dezelfde aantallen als bij de verkiezingen. Geen grote verschuivingen, maar wel een teken dat het politieke speelveld zich na de turbulente campagne voorlopig stabiliseert.

Een opvallende conclusie uit de peiling is dat een meerderheid van de Nederlanders Rob Jetten als premier ziet zitten. 57 procent van de ondervraagden geeft aan positief te staan tegenover een kabinet onder leiding van de D66-voorman.

Toch zijn de verschillen tussen kiezersgroepen groot.

Onder VVD-stemmers vindt 56 procent Jetten een geschikte premier.
Bij PVV-stemmers is dat slechts 6 procent.
Binnen D66 zelf is de steun uiteraard hoog, met 92 procent positieve reacties.

De cijfers laten zien dat Jetten’s imago als moderne en gematigde leider aanslaat bij een groot deel van de bevolking, maar tegelijkertijd weerstand oproept bij de rechterflank.

Hoewel D66 in de peiling stevig aan kop blijft, is er geen duidelijke voorkeur voor een coalitie. De Hond vroeg kiezers te kiezen tussen twee mogelijke richtingen: een centrumrechtse coalitie of een middencoalitie.

47 procent kiest voor centrumrechts.
34 procent geeft de voorkeur aan het midden.
De rest weet het niet of wil geen van beide.

Vooral VVD-, JA21-, BBB- en SGP-kiezers zien een centrumrechtse samenwerking zitten, terwijl D66-, GroenLinks-, SP- en PvdD-stemmers juist meer voelen voor een middenkabinet.

Wat opvalt is dat zelfs binnen partijen de meningen sterk uiteenlopen. Zo zijn CDA-kiezers bijna precies in tweeën verdeeld (49 om 48 procent), terwijl ook bij FVD en PVV de helft van de achterban zegt geen vertrouwen te hebben in welke coalitie dan ook.

Een mogelijke regering met GroenLinks-PvdA blijkt bij veel Nederlanders op weerstand te stuiten. 58 procent van de kiezers zegt negatief te staan tegenover zo’n samenwerking. Bij VVD-stemmers is dat zelfs 95 procent.

Een centrumrechtse coalitie ligt iets minder gevoelig, maar ook die krijgt geen meerderheid van steun: 49 procent beoordeelt die optie negatief. Opmerkelijk is dat juist binnen D66 de weerstand tegen samenwerking met rechts groot is. 62 procent van de D66-kiezers ziet dat niet zitten.

Een interessant inzicht uit de peiling is dat veel Nederlanders vinden dat partijen meer over hun eigen schaduw heen moeten stappen.

45 procent vindt dat de VVD gerust mag deelneme.