De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) wil twee vrouwen uitzetten naar Afghanistan, omdat ze wel zouden kunnen leven onder de zeer strenge leefregels die de Taliban vrouwen opleggen. Zo zou een van hen ‘vooral huishoudelijke dingen’ doen. Tweede Kamerleden en mensenrechtenactivisten maken zich er druk over.

Het gaat om een vrouw van 59 en een van 79. Over de 79-jarige vrouw zegt de IND dat ze terug moet, omdat ze niet ‘verwesterd’ zou zijn, bijvoorbeeld in haar manier van kleden. Volgens haar advocaat is ze hulpbehoevend en valt het leven in het asielzoekerscentrum haar zwaar. Haar dochter heeft wel een verblijfsvergunning in Nederland.

De 59-jarige vrouw krijgt geen verblijfsvergunning omdat ze geen opleiding heeft gevolgd en in Afghanistan vooral het huishouden deed en weinig alleen over straat ging, schrijft Trouw. Dat de vrouw in Nederland wél durft te werken en alleen over straat gaat, was niet genoeg om haar niet terug te sturen. De vrouw kon volgens de IND niet aannemelijk maken dat zij wordt getroffen door de discriminerende maatregelen van de Taliban.

Genderapartheid

Advocaat Frans Willem Verbaas, die de 59-jarige Afghaanse vrouw bijstaat, snapt niets van het besluit. “In Afghanistan heerst genderapartheid, vrouwen worden geweerd uit het openbare leven. Zo is een vrouw per definitie een vluchteling. Juridisch is dit tamelijk simpel volgens mij, maar waarom zet de overheid dit door?”

De IND bevestigt aan RTL Nieuws dat de asielzaken inderdaad zijn afgewezen, maar wil niet op individuele zaken ingaan.

Tweede Kamerleden van Volt en de SP hebben kritische vragen gesteld aan demissionair minister Van Weel (VVD) van Asiel en Migratie en Buitenlandse Zaken.

Ze willen onder andere weten hoe het kan dat vrouwen naar Afghanistan mogen worden uitgezet terwijl de minister tegelijkertijd bezig is om bij het Internationaal Gerechtshof een zaak aan te spannen tegen de Taliban, om hen verantwoordelijk te houden voor allerlei vormen van discriminatie tegen vrouwen.

‘Moeten vrouwen dan een spijkerbroek aandoen?’

De Dolle Mina’s, Nederlandse activisten die opkomen voor vrouwenrechten, stuurden naar aanleiding van het nieuws een brandbrief naar Van Weel en de IND. 

Een fragment daaruit: “We lezen in Trouw dat de IND vrouwen afwijst, omdat ze zich niet ‘westers kleden’ of omdat ze ‘vooral huishoudelijke dingen doen’. Pardon? Moet een vrouw eerst een spijkerbroek aantrekken of een HBO-diploma halen om bescherming te verdienen? En wat betekent dat eigenlijk, ‘niet verwesterd’? Dat je niet genoeg bent aangepast aan de Nederlandse norm om als volwaardig mens te tellen??!”

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International zegt tegen RTL Nieuws zich ook ‘heel druk te maken’ over het lot van beide vrouwen. 

Vrouwen en meisjes uit Afghanistan krijgen in Nederland niet automatisch een vluchtelingenstatus. “Wij zeggen al heel lang dat Nederland aan Afghaanse meisjes en vrouwen meteen zo’n vluchtelingenstatus moet geven. Zweden, Denemarken en Finland doen dat wel. Als je weet dat het totaal niet veilig is voor vrouwen om terug naar Afghanistan te gaan, is het niet nodig om ze individueel te beoordelen.”

Verboden te zingen of naar mannen te kijken

Op 15 augustus 2021 veroverden de Taliban Afghanistan. Dat gebeurde nadat de Verenigde Staten en de NAVO hun troepen na een oorlog van twintig jaar terugtrokken.

In Afghanistan kunnen vrouwen sindsdien niet zonder mannelijke begeleider over straat, worden ze verbannen uit het openbare leven en mogen ze geen onderwijs volgen of werken. Volgens Amnesty worden ze ook gevangengezet en gemarteld als ze zich uitspreken tegen het beleid van de Taliban.

Een van de nieuwere regels van de Taliban is dat het voor vrouwen verboden is om in het openbaar te zingen of voor te lezen. Ook mogen ze niet meer naar mannen in het openbaar kijken, tenzij het (aangetrouwde) familie is.

Het is nog niet definitief dat de twee vrouwen terug moeten naar Afghanistan. De zaak van de 59-jarige vrouw is inmiddels beland bij de Raad van State, de hoogste rechter in Nederland die beslist over conflicten met de overheid. 

De 79-jarige vrouw gaat opnieuw in beroep tegen de afwijzing van haar asielaanvraag, haar volgende rechtszaak dient in februari.