Zijn timing is nog altijd perfect. Geheel volgens afspraak betreedt Huub Stapel, net 71 geworden, en nu te zien in Amsterdamned II, maandagmiddag klokslag twaalf, zijn favoriete café in Amsterdam. ‘Ik doe hier al mijn interviews,’ zegt hij. En dat kan kloppen: precies tien jaar geleden zaten we aan precies hetzelfde tafeltje tegenover elkaar in Oud-Zuid, de chicste buurt van de hoofdstad. ‘Ik beleef hier ontzettend veel Jubel, Trubel, Heiterkeit.’

Nieuwe Revu ontmoet Huub Stapel
Waar? In een bruin café in Amsterdam-Zuid. Iets geconsumeerd? Stapel een Coca-Cola Zero en een doppio, de journalist drie koffie. LouLou, zijn uit Roemenië afkomstige straathond, kreeg water. Verder nog iets? Afgezien van zijn rugklachten is Huub nog kerngezond, maar zo nu en dan wordt over de dood nagedacht. Bang is hij er niet voor, maar het zou heel vervelend zijn om gebrekkig te eindigen. Daarom is hij ook lid van de Coöperatie Laatste Wil.

En als het echt zover is: ‘Verbranden en in de Maas uitstrooien.’ Na het interview snelt hij opeens naar buiten, want daar had hij Annekee Molenaar en Matthijs de Ligt (twee dagen eerder nog uitkomend voor Manchester United) langs zien lopen. Vorig jaar heeft hij, als buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand, het stel in de echt verbonden, maar volgens hardnekkige geruchten zou het huwelijk alweer zijn gestrand. Daarom moest ie nu toch even zeggen dat hij blij was ze weer samen te zien. 

Je bent nogal verknocht aan Oud-Zuid?
‘Ja, dit is wel de leukste plek die er is, ik ga hier echt niet meer weg.’

Amsterdammers noemen het ook wel ‘het reservaat’: veel luxe, te dure huizen en ons-kent-ons wat de klok slaat. 
‘Dat klopt allemaal, maar daar heb ik totaal geen moeite mee. Ik woon er prachtig, kom heel veel leuke mensen tegen en beleef hier nu eenmaal ontzettend veel Jubel, Trubel, Heiterkeit.’

We zitten hier omdat Amsterdamned II in première is gegaan. Behalve hoofdrolspeler ben je ook coproducent. Waarom?
‘Omdat ik het mede heb geïnitieerd. Maar Jochum ten Haaf – ik hecht eraan om zijn naam te vermelden – heeft het idee gehad, en niemand anders. Hij belde mij en zei: “Moeten we niet Amsterdamned II maken? Ik ben nu creative bij Banijay dat NL Film heeft gekocht, dus who knows?” Waarop ik zei: “Leuk, ik zal Dick eens bellen.”’

Dick Maas regisseerde, voor alle duidelijkheid, niet alleen de eerste Amsterdamned uit 1988, maar ook jouw filmdebuut De Lift en de Flodder-films met jou in een hoofdrol. Was hij gelijk enthousiast?
‘Nou, ik bel Dick en die zegt: (imiteert het karakteristieke Maas-gemompel): “Neuh, zie ik niks in.” We spraken toch dezelfde avond af, waarna hij het nog steeds niet zag zitten. Maar vijf weken later belt ie opeens: “Het is klaar.” Ik val stil en vraag: “Wat is klaar?” “De film! En jij moet het als eerste lezen.” Hij stuurt het op en drie uur later bel ik hem terug: “Het is beter dan Amsterdamned I.” Waarop Dick zegt: “Nou, dan moeten we het maar gaan doen.”’

En daarna ging het hard.
‘Vanaf het idee tot ‘klaar’ zat nog geen twee jaar. Heel compact allemaal. Ik denk dat het de snelst geproduceerde film ooit is, voor dat bedrag dan: 6,5 miljoen euro. En volgens mij is het een bom van een film.’

Aan de eerste Amsterdamned hield je, dankzij een speedbootbotsing, een dubbele hernia over. Heb je daar lang last van gehad? ‘Nog steeds, als ik op een bepaalde manier sta. Pijn. Plus een duim waar niet veel leven meer in zit. Dan moet ik tramadol slikken en diazepam. Daar heb ik ook voorstellingen mee gespeeld en toch wist ik dan alle teksten nog. Terwijl je er volgens mij een olifant mee kunt omleggen.’

Was die hernia niet te opereren?
‘Nee, want 50 procent kans op een dwarslaesie. Dat moesten we dus maar niet doen. Maar ik ben vrij snel bij een goeie orthomanueel therapeut terechtgekomen. En sinds een jaar of vijf ben ik bij Co Maas, een osteopaat in Hippolytushoef, die er helaas mee gaat stoppen. Die man is al in de zeventig, maar vanuit de hele wereld komen ze invliegen om door hem geholpen te worden. Een fenomeen. Zo’n behandeling scheelt alles.’

Wat maakt Amsterdamned II beter dan de eerste?
‘Dat komt grotendeels door de digitalisering, de mogelijkheden die we nu hadden. We hebben die eerste in negentig dagen gedraaid, en voor deze hadden we maar eigenlijk maar de helft van die tijd, inclusief achtervolgingen op de gracht.’

Weer met jou achter het stuurwiel?
‘Ik moest alleen op een jetski zitten, dus laten we het niet stoerder maken dan het is. Die eigenstuntverhalen van Tom Cruise geloof ik ook nooit. Als je god-weet-wat aan kosten hebt voor zo’n film en dan gaat de hoofdrolspeler dood – wat moet die verzekering dan uitkeren? In mijn contract staat in elk geval dat ik geen onnodige risico’s mag nemen.’

Holly Mae Brood kreeg de vrouwelijke hoofdrol.
‘Voor Holly kun je alleen maar de vlag uitsteken. Een ontzettende leukerd, sociaal het makkelijkst op de set en ongelofelijk gezien door iedereen, van beneden tot boven. Met een groot hart: ze is heel dapper. Goedemorgen, wat die allemaal heeft gedaan, aan een boot hangen, en zo. Ik zal verder niks spoilen, maar heb daar wel met behoorlijke verbazing naar zitten kijken hoe ze dat allemaal deed en durfde.

En geen enkel probleem, nooit zeiken, niks is te veel. Tatum Dagelet is er ook zo eentje van de gestampte pot. Zij speelt nu wéér mijn dochter. Belachelijk! Als ik haar de afgelopen 38 jaar tegenkwam was het: “Hé pap!” Ik heb haar groot zien worden.’

Er is op de set ook veel veranderd sinds MeToo.
‘Heel veel. Zeker als je bent opgevoed met veel kussen, knuffels en huggen. Nu geef je anderen de kans om dat te doen: de vrouwen in het vak. Pas als zij jou omhelzen, doe je dat terug. Het is iets terughoudender geworden, in de zin van dat je niet overal maar op afrent en begint te lebberen en te zoenen. Al heb ik daar zelf nooit last van gehad.’ 

‘Ik heb sowieso in mijn contract laten zetten dat ik niet meer bloot of zulke scènes wil doen. Als je zeventig bent, is dat wel klaar’

Vroeger werd tijdens opnames nog echt getongd.
‘Jazeker, en daar werd niet eens over gepraat. Je zorgde voor een schone mond, dat je niet uit je bek stonk en de hygiëne goed was, en klaar is Kees. Verder was er helemaal niks aan, want er stonden veertig man naar te kijken. Nu moet je met een intimiteitscoach aan de slag. Ook prima. Ik heb sowieso in mijn contract laten zetten dat ik niet meer bloot of zulke scènes wil doen. Als je zeventig bent, is dat wel klaar.’

Ook Dick Maas is getransformeerd. Gezien zijn X-account zit hij nu in de hoek van klimaatontkenners en vooral antivaxxers. 
‘Dat gaat nooit over één nacht ijs, hè. Ik denk er inmiddels ook zo over: ik neem geen injecties meer. We worden in het pak genaaid door de farmaca en ik verwacht dat dit de komende jaren een van de grootste schandalen van de eeuw wordt.’

Denk je dat echt?
‘Dat weet ik bijna zeker. Ik heb inmiddels zoveel informatie van mensen die ik zeer hoog acht en veel weten van het hele systeem: zij laten zich ook niet inenten. Dat vaccin bleek er ineens te zijn, en er was daarna ook sprake van een oversterfte die nooit goed is onderzocht. Mensen die al specifieke klachten hadden en zo’n injectie namen, zijn op merkwaardige wijze overleden. Ik ben er inmiddels achter dat dat weinig met ‘wappie’ te maken heeft. De farmaca is veel erger dan wij allemaal denken.’

Nu we toch medisch bezig zijn: je had jaren geleden een burn-out en sindsdien liggen alle gevoelens aan de oppervlakte: je huilt snel, bijvoorbeeld.
‘Klopt. En dat is voor een acteur natuurlijk een Fundgrube, zoals de Duitsers zeggen. Een goudmijn, ja. Heel handig, daar kun je alleen maar lol van hebben. Gooi er een muntje in en ik begin te huilen. Lachen lukt sowieso wel.’

Voor haar recente boek Altijd blijven scheren sprak Roos Moggré met succesvolle mannen over hun burn-out en paniekaanvallen. Jij onthulde tussen neus en lippen door ook nog dat je tot je vijftigste in bed hebt geplast. 
‘Het was gewoon om mensen te helpen die dat ook hebben. Zoiets geeft een soort schaamtegevoel waar ik totaal geen last van heb. Er wordt dan geen antidiuretisch hormoon aangemaakt, met als gevolg dat de aansturing van je blaas niet werkt. Strontvervelend, verder niks. Toen ik dat middel, desmopressine, kreeg voorgeschreven en op tv had verteld hoe goed het hielp, kwamen daar veel vragen over. Kennelijk was ik niet de enige.’

Tien jaar terug noemden we je ‘de hardst werkende man in de Nederlandse toneel- en filmwereld’. Dat lijkt nog steeds zo. Ga je het niet rustiger aan doen?
‘Nee, want dan zit ik thuis en verveel ik me de pleuris. Dan ga ik een uurtje gitaarspelen en daarna denk ik: oké, wat nou? Ik wil vooruit! Misschien moet ik ook wat gas terugnemen, maar er komen zoveel leuke projecten langs.’

Begin volgend jaar ben je nog in twee andere films te zien.
‘Ja, allereerst in Champagne: een tragikomedie, mede geschreven door Leo Alkemade, als hommage aan zijn vader. Heel goed geregisseerd door Tim Kamps, trouwens. En tegen een film als Boomers van Theu Boermans ga je toch ook geen nee zeggen. Die is speciaal voor mij geschreven door Marieke van der Pol. En dan die cast: Hans Kesting, Carine Crutzen, Jennifer Hoffman, Renée Fokker, Anneke Blok, Johanna ter Steege, Serge-Henri Valcke, Leopold Witte… Heel bijzonder.’

Over boomers gesproken: je had moeite met zeventig worden.
‘Nou, ik heb nooit moeite gehad met ouder worden, niet toen ik vijftig werd, niet met zestig en niet bij 65. Maar de dag dat ik zeventig werd, dacht ik: kut, ik zit in het laatste kwartaal. Er zijn ook mensen die naar het theater komen en denken dat ik elke ochtend in vier gelijke delen in elkaar word gezet, omdat ik eigenlijk niet besta. Ja, bij zeventig weet je dat er een einde aan komt, en dat vind ik wel wat. Er is nog zoveel dat ik wil en moet, met al die opdrachten. Vanaf nu zit ik de komende twee jaar al vol.’

Geeft dat geen druk? 
‘Nee, al vindt mijn meisje met name dat verschrikkelijk. Maar na het volgende theaterseizoen ga ik het kalmer aan doen qua theater, dus niet meer reizen en eigenlijk alleen nog maar dingen doen die ik leuk vind. Dat zal absoluut meer rust geven.’

Je staat nu nog even in de Rodahal in Kerkrade met Het geluk van Limburg, gebaseerd op het gelijknamige boek van Marcia Luyten: een theaterspektakel over de opkomst en ondergang van de mijnbouw.   
‘Wat we daarmee hebben losgemaakt, grenst aan het onwaarschijnlijke. We hebben het boek als leidraad genomen, maar verder is het een caleidoscopische vertelling over het begin van de mijnen totdat de laatste dicht moest in 1975. We laten maar de helft zien en dat is al zó indringend. Wat ook bijzonder is: meer dan 40 procent van de bezoekers komt uit het noorden. En het komt bij hen net zo hard aan.

Het zijn verhalen over mannen die beneden doodgaan, waarop er een mijndokter bij wordt gehaald die zegt: “Hij leeft nog, breng hem maar naar boven.” Vervolgens leggen ze hem buiten de poort en constateert de dokter de dood. Dan kreeg je dus geen uitkering, want je was buiten de poort gestorven. Daar is op grote schaal de hand mee gelicht, althans in de particuliere mijnen, in de staatsmijnen was het beter geregeld. Veel van die families van eigenaren hebben daar miljarden verdiend. En nu pas, zoals in dat laatste Debat van het Zuiden, beginnen we het over ereschuld te hebben.’

Jouw vader was vertegenwoordiger bij een groothandel in suikerwerken en samen met je moeder dreef hij in Tegelen een snoepwinkel. Je sprak altijd liefdevol over hem, maar in 2022 werd het beeld van je vader aan het wankelen gebracht: tijdens het tv-programma Verborgen verleden hoorde je dat hij in november 1940 – nadat hij in Duitsland krijgsgevangen had gezeten – lid was geworden van de NSB. Dat heeft je enorm aangegrepen.
‘Ja man, jazeker. En zoals het achteraf lijkt, we kunnen dat nooit meer helemaal achterhalen, is hij bij de NSB gegaan omdat hij verliefd werd op de dochter van een meneer uit Groesbeek, die de baas was van de NSB. Wat we ook hebben ontdekt is dat opa enkele keren incognito naar Groesbeek is gegaan, zonder dat pa het wist, en heeft gekeken wat hij daar deed.

Niets dus. Waarschijnlijk heeft opa hem daarna weer van zijn dwaling kunnen terugbrengen. Maar het kan ook zo zijn dat de verhouding uitging en hij heeft ingezien dat het niet zo’n slimme zet was. Uiteindelijk heeft hij zijn excuus gemaakt, waarna hij bij het verzet terechtkwam. Een ongelofelijke turn, natuurlijk, en gelukkig is hij na de oorlog helemaal gerehabiliteerd.’

Jouw naam was jarenlang synoniem aan ‘boze man’. Klopt dat beeld nog?
‘Welnee, helemaal niet. Ik ben een van de meest aangename mensen om mee om te gaan, maar ik kan me vaak opwinden over dingen die met onrecht te maken hebben. Ik ben blij dat me dat met de paplepel is ingegoten.’

Rechtvaardigheidsgevoel?
‘Ja, dat hebben we allemaal thuis in grote doses meegekregen.’

Ook van je moeder? 
‘Ma was de liefste mens van de wereld. Ik zag haar vaak huilend thuiskomen, dan had weer een kind voor haar lessenaar gestaan: “Mevrouw Stapel, mogen we straks met u mee naar huis, want bij ons is het niet zo leuk.” Ze vertelde ook dat ze soms naar mensen thuis moest, omdat een kind al een paar dagen niet op school was geweest. Omdat ze niet te eten hadden, of hygiëneproblemen of geen kleding – dat waren toen de basale problemen.’

Je zou er haast links van worden.
‘Ik heb heel lang SP gestemd, maar dan gaan mensen dingen roepen als ‘links lullen, rechts zakkenvullen’. Dat is een uitdrukking die ik nooit heb begrepen. Iemand als Derk Sauer was rijk geworden in Rusland, maar hij uitte zich links. Daar stoorden mensen zich aan. Mag je, als je gefortuneerd bent, niet meer opkomen voor mensen die minder hebben?!’

Wat vind je van de verrechtsing die overal om zich heen grijpt? 
‘Dat vind ik verschrikkelijk. Maar de verrechtsing wordt nu ook geknoopt aan mijn vrienden en hun sympathie voor Israël, wat er volgens mij niks mee te maken heeft. Ik vind dat je niet gratuit moet winkelen in de wereldgeschiedenis: 68.000 christenen vermoord in Nigeria – hoor je niemand over. Er is niemand die hier bij de Chinees een steen door de ruit gooit omdat China een miljoen Oeigoeren opsluit. Jemen: 500.000 doden, Syrië: bijna 600.000 doden. En dan wordt de mensen hier verweten dat ze Jood zijn. Dat tart elke beschrijving, dat heeft helemaal niets met rechts te maken.

‘Ik maak me zorgen dat mijn kleinkinderen over vijftig jaar op een matje zitten, naar de shariawetgeving moeten luisteren en met het hoofd naar Mekka moeten bidden’

Ik heb veel Joodse vrienden en ik voel grote sympathie, terwijl ik niet veel sympathie voel voor Netanyahu, dat doen de mensen hier en in Israël ook niet. Alleen wordt dat wel steeds maar geschraagd en versterkt door beelden en informatie die tot je komt. Waar ik me wel veel zorgen over maak: dat mijn kleinkinderen hier over vijftig jaar op een matje zitten, naar de shariawetgeving moeten luisteren en vijf keer per dag met het hoofd naar Mekka moeten bidden. Terwijl ik je foto’s kan laten zien uit Afghanistan, 1972, waar ze met minirokjes en los haar in Kabul over straat lopen. Daar word je toch schijtziek van!’

Denk je niet dat moslims hier steeds meer zullen seculariseren?
‘Laat ik je wat vertellen: Erdogan is een dictator, hij heeft de burgemeester van Istanbul al laten opsluiten en met die van Ankara dreigt hetzelfde te gebeuren. Tegenstand wordt in de kiem gesmoord, maar in Amsterdam-West gaan ze toeterend en met vlaggen door de straten als Erdogan wordt herkozen. Hoezo seculariseren en integreren?’

Ik hoorde dat je meermaals bent benaderd om vast bij VI aan tafel te zitten. ‘Jawel, maar voor dat soort dingen bel ik altijd mijn oudere broers, meestal Jan, die is socioloog. En hij zei: “Kijk Huub, als je de roeptoeter van de natie wil worden, moet je het doen. Als je bekend wil zijn als acteur, dan moet je het vooral niet doen.” Ik heb naar hem geluisterd.’

Je wordt almaar actiever als presentator van programma’s als Langs de Rijn en Het Dorp. Kijkcijfer-orakel Tina Nijkamp zei desgevraagd dat je geschiedenis zo goed verhalend kunt vertellen: ‘Hij is de koning van het genre route-tv: mooie stem, prachtige teksten en een krachtige uitstraling.’
‘Dat kan ik in mijn zak steken. Ik kom uit een geschiedenisfamilie, daar kan ik verder ook niks aan doen. Mijn broer en mijn zwager zijn historicus, ik had een moeder die onderwijzeres was en ik ben al van nature geïnteresseerd in aardrijkskunde en geschiedenis. Hoe je stem zich ontwikkelt, daar kun je verder ook niks aan doen, maar er komen zo een hoop leuke toevalligheden samen.’

Staat er nog iets op je wensenlijst?
‘Nee. Erg hè? Ik heb alles gedaan waarvan ik nooit heb durven dromen. Ik heb in een F-16 gevlogen, ik heb Formule 1-auto’s gereden, een autoprogramma gehad, slipcursussen gedaan, m’n racelicentie gehaald, schietlessen bij de politie gehad, geweldige reizen gemaakt voor de Leprastichting…’ 

Met zoveel mazzel mag je wel een zondagskind genoemd worden.
‘Jazeker, als ik geen zondagskind ben, dan weet ik het ook niet meer.’