Ggz-medewerker Jan werd afgelopen vrijdag plotseling aangevallen door een patiënt. Als door een wonder overleefde hij de woede-uitbarsting, die Jan zelf een ‘slachtpartij’ noemt. Nu is hij weer thuis, en doet hij zijn verhaal aan RTL Nieuws. “Hij stormde als een monster op mij af.”

Als we hem bellen twijfelt hij even of hij wel zijn verhaal wil doen. Maar daarna wordt Jan vastberaden – mensen moeten weten wat hem is overkomen. Agressie tegen hulpverleners kan en mag niet gebeuren, vindt hij. Hij hoopt, door zijn verhaal te delen, dat dit stopt.

Jan heeft als 52-jarige verpleegkundige al heel wat jaren ervaring. Hij werkte in de thuiszorg, in een hospice en in een instelling voor dementerenden. Ook was hij een paar jaar steward bij PSV en nu is Jan al jaren een gepassioneerde vrijwilliger van Stichting Ambulance Wens. Jan heeft al heel wat gezien en meegemaakt, ook verschillende vormen van agressie, maar toch is hij helemaal ondersteboven van de aanval.

Jan werkte vrijdag als uitzendkracht in een psychiatrische instelling in het zuiden van het land. Over negen dagen zou zijn laatste werkdag zijn bij dit project. “Ik deed de deur open voor een patiënt. Hij was buiten en wij moesten hem naar binnen halen”, vertelt Jan aan de telefoon. “Daar was deze man het blijkbaar niet mee eens.”

“Hij stormde als een monster op mij af. En toen was het bam!”, legt de verpleegkundige uit. “Ik kreeg een klap, of ik werd tegen een muur gegooid.”

Jan zegt ‘of’, want op dit punt in het verhaal wordt het wazig voor hem. Hij raakte vrijwel meteen buiten bewustzijn, en heeft van de collega die erbij was moeten horen wat er daarna gebeurde. “Een zwart gat”, noemt hij het zelf. “Alsof je op een avond flink hebt gedronken en ‘s ochtends niet meer weet wat er is gebeurd.”

Eén klap was blijkbaar niet genoeg voor de patiënt. “Hij riep: je gaat eraan!”, zegt Jan. “De man beukte mijn hoofd meerdere keren tegen een betonnen bankje. Hij bleef met zijn vuist op mijn hoofd inslaan en dook daarna op mijn rug om me te wurgen.” 

Terwijl het geweld steeds heftiger werd, voelde Jans collega zich machteloos. “Zij heeft een slachtpartij voor haar neus zien gebeuren.” Ze sloeg alarm, maar kon vanwege haar eigen veiligheid niets doen. “Zij heeft heel goed gehandeld. Ingrijpen had geen zin, dan hadden daar misschien wel twee dode mensen gelegen.”

Uiteindelijk snelden andere collega’s en politie toe, die de man overmeesterden. Jan was op dat moment nog altijd buiten westen. “Mijn collega’s dachten dat ik al overleden was.”

Al jaren zijn de cijfers rondom agressie in de zorg hoog. Uit een peiling van beroepsorganisatie NU’91 bleek dit jaar dat een kwart van de zorgmedewerkers om die reden overweegt te stoppen met het werk.

90 procent van de ondervraagde zorgmedewerkers zei te maken te hebben gehad met verbale agressie zoals schelden of schreeuwen. Fysiek geweld komt volgens de ondervraagden ook vaak voor: 33 procent werd geslagen, 22 procent vastgepakt of geduwd en 23 procent geschopt. 

Een kwart zegt met de dood te zijn bedreigd of op een andere manier te zijn geintimideerd. In de meeste gevallen was de dader een patiënt of cliënt, soms ging het ook om familie daarvan.

In het ziekenhuis bleek dat de verpleegkundige een gebroken oogkas had opgelopen. “Als ik hoor wat er is gebeurd, zie ik er eigenlijk nog goed uit”, grapt hij. Maar op de foto die hij na het incident van zichzelf maakte, is goed te zien hoe hard het eraan toe moet zijn gegaan. Zijn gezicht zat onder het bloed, en een van zijn ogen is niet meer zichtbaar door de enorme blauwe zwelling die erop zit. 

“Ik heb ook een hersenschudding en wat andere uiterlijke beschadigingen. Later merkte ik nog dat een klein stukje tand is afgebroken. En mijn kaak voelt beurs, mijn mond ver open doen doet zeer.”

Een woordvoerder van de politie Oost-Brabant bevestigt het verhaal van de verpleegkundige. De verdachte, een 50-jarige man uit Boekel, is aangehouden en naar een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) gebracht (een gevangenis waar psychiatrische zorg aanwezig is. De man wordt verdacht van zware mishandeling, de zaak is in onderzoek.

Jan zegt dat hij aangifte heeft gedaan. Werken zit er voorlopig even niet in, en daar is de verpleegkundige ook helemaal nog niet mee bezig. “Eerst herstellen, en daarna kijken of ik dat mentaal en fysiek nog aankan.”