Duitsland heeft voor het eerst sinds het uitbreken van de Syrische burgeroorlog in 2011 een veroordeelde Syriër uitgezet naar zijn thuisland. Het land wil op termijn ook Syriërs zonder verblijfsvergunning uitzetten. Nederland kiest voorlopig voor vrijwillig vertrek in ruil voor financiële steun.
De 37-jarige man had een gevangenisstraf uitgezeten in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen voor zware diefstal, mishandeling en afpersing. Hij woonde in Gelsenkirchen en was volgens gemeenteambtenaren in 2015 Duitsland binnengekomen. Zijn tijdelijk verblijfsvergunning werd aanvankelijk telkens verlengd.

Het besluit om voor het eerst in 14 jaar weer iemand uit te zetten van Duitsland naar Syrië volgt na maandenlange onderhandelingen tussen de twee landen. Er wonen als gevolg van het ruimhartige beleid van oud-bondskanselier Angela Merkel ongeveer een miljoen Syrische vluchtelingen in Duitsland. 

In dat land waait momenteel een andere wind: de radicaalrechtse anti-migratiepartij AfD krijgt steeds meer steun en het migratiebeleid is aangescherpt.

De huidige bondskanselier Friedrich Merz van de christendemocratische partij CDU zegt geen redenen meer te zien voor asiel in Duitsland en beschouwt de burgeroorlog in Syrië voorbij – een jaar na de val van dictator Assad. 

Merz verwacht dat veel Syriërs vrijwillig naar hun thuisland willen terugkeren. “Degenen die vervolgens weigeren vanuit Duitsland naar Syrië terug te keren, kunnen uiteraard ook in de toekomst worden uitgezet”, zei Merz begin vorige maand. 

Duitsland heeft inmiddels ook twee Afghanen uitgezet naar hun thuisland. Mensenrechtenorganisaties zijn kritisch en wijzen erop dat de situatie in Syrië en Afghanistan instabiel blijft en dat er aanhoudend mensenrechten worden geschonden.

Vanuit Nederland zijn sinds 2011 geen Syriërs meer gedwongen teruggekeerd naar Syrië. Het kabinet zet erop in om vrijwillige terugkeer te bevorderen en wil ook gedwongen terugkeer ‘op termijn mogelijk te maken’, schreef demissionair minister van Asiel en Migratie David van Weel (VVD) twee maanden geleden in een brief aan de Tweede Kamer. Daarvoor moeten eerst afspraken gemaakt worden met de Syrische overgangsregering.

Meer geld voor vrijwillige vertrekkers

Om tot die tijd vrijwillig vertrek te stimuleren is de zogenoemde ‘terugkeerondersteuning’ voor Syriërs tijdelijk verhoogd van 2800 euro naar 5000 euro per volwassene, en van 1650 euro naar 2500 voor minderjarigen. De verhoogde bedragen gelden in ieder nog tot en met 31 december, laat het ministerie weten aan RTL Nieuws.

In september vertrok vanuit Rotterdam een vlucht met 84 Syriërs die vrijwillig vanuit Nederland naar Syrië terugkeerden. De meesten van hen hadden een tijdelijke verblijfsstatus in Nederland of een lopende asielaanvraag. Er zijn inmiddels zo’n 700 Syriërs vrijwillig teruggekeerd met hulp van de Nederlandse overheid.