D66 en CDA presenteren vandaag de gezamenlijke uitgangspunten voor een nieuw coalitieakkoord. In een laatste overleg met informateur Buma worden in de ochtend de puntjes op de i gezet. De twee partijen kregen drie weken de tijd om het samen eens te worden over oplossingen voor de ‘grote vraagstukken die bepalend zijn voor de toekomst van Nederland’. Nu de twee partijen eruit zijn, kan er gezocht worden naar coalitiepartners.

Een akkoord hing gisteren al even in de lucht, nadat partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) en later ook informateur Buma zich steeds optimistischer uitlieten over de voortgang van de gesprekken.

‘Veel gemeenschappelijke grond’ 

Jetten sprak van ‘een aanzet om uit de politieke impasse te komen’. Ook voor andere partijen die mogelijk willen aansluiten, valt er wat te halen, verzekerde Jetten. ‘Overal’ is ruimte om te onderhandelen, zei hij.

“Mooi dat twee partijen bij elkaar kunnen komen”, zei Bontenbal. Hij ziet dat er ‘heel veel gemeenschappelijke grond’ bestaat tussen zijn partij en D66. “We willen beide de stikstofcrisis oplossen, werken aan migratie, de woningbouw vlottrekken.” Maar ook hij benadrukte dat er geen ‘dichtgetimmerd’ akkoord komt, maar een stuk waar ook andere partijen over kunnen meepraten.

Tussenstap gezet

Met het op handen zijnde akkoord tussen D66 en CDA kan de formatie eigenlijk pas echt beginnen. De onderhandelingen werden gezien als een tussenstap in de formatie, omdat er na de eerste verkenningsronde nog geen zicht was op een stabiele coalitie met andere partijen.

Nu de twee grote winnaars van de verkiezingen het eens lijken te zijn over de grote lijnen, kunnen de gesprekken met andere partijen weer beginnen. Die gesprekken moeten uitwijzen welke partijen zich mogelijk willen aansluiten bij de coalitie. Waarschijnlijk zullen eerst alle fractievoorzitters weer langs mogen komen bij de informateur. Daarna moeten er gesprekken komen met partijen die echt mee willen doen.

Het belooft hoe dan ook een lastige puzzel te worden: de VVD wil namelijk absoluut niet in een coalitie stappen waar ook GroenLinks-PvdA aan deelneemt. Het meest logische alternatief is dan een coalitie met VVD en JA21, maar daar is D66 – de grootste partij – bepaald niet enthousiast over. Bovendien heeft die potentiële coalitie slechts 75 zetels, één te weinig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.

De optie van een minderheidskabinet wordt ook expliciet opengehouden. Het nadeel daarvan is dat het kabinet dan voor ieder voorstel op zoek moet naar een meerderheid in het parlement.