The Base is in 2018 opgericht door Rinaldo Nazzaro, een Amerikaan die eerder voor de FBI werkte. De groep heeft wereldwijd naar schatting tientallen tot honderd leden, die vooral online met elkaar in contact staan. Hun doel: een gewelddadige revolutie ontketenen die leidt tot de oprichting van landen waar mensen wonen van één specifiek ras.

Het gaat om een kleine groep, toch moet het gevaar van deze clubs niet worden onderschat, vindt Matthew Feldman. De Brit doet bij de Liverpool Hope University onderzoek naar rechtsextremistische organisaties, die hij “een van de prominentste veiligheidsdreigingen in Europa” noemt.

De EU zette The Base vorig jaar op de terrorismelijst. Eerder werden meerdere leden opgepakt en veroordeeld, ook Nederlanders. Toch blijft er nieuwe aanwas komen.

Want alle maatregelen ten spijt: radicalisering via internet is en blijft een hardnekkig probleem. Feldman: “Nog altijd kan je via Google de gevaarlijkste terroristische manifesten ter wereld vinden, die stap voor stap uitleggen hoe je bomaanslagen pleegt.”

In 2021 liet Nieuwsuur zien hoe leden van The Base zich voorbereiden op gewapende strijd:

Overheden moeten online beter toezicht houden, vindt Feldman. Maar het tegenovergestelde gebeurt. Amerika, bakermat van veel neonazistische netwerken, laat de teugels juist vieren. De regering-Trump geeft geen prioriteit aan internetmoderatie of toezicht op fora. Een probleem dat ook de Nederlandse NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) onderschrijft.

13-jarige leider

De radicaliserende rechtsextremisten worden steeds jonger. Opvallendste voorbeeld is de Feuerkrieg Division, een club die vooral bekend werd vanwege doodsbedreigingen aan het adres van de Belgische premier Verhofstadt. Later bleek dat dat netwerk onder leiding stond van een kind uit Estland. Met zijn 13 jaar was hij te jong om te worden berecht.

Er zijn sterke vermoedens dat The Base banden heeft met Rusland. Leider Nazzaro woont in Sint-Petersburg. Hij zou te gast zijn geweest bij een overheidsbijeenkomst in Moskou en verbonden zijn aan Russische inlichtingendiensten. Dat laatste ontkent hij overigens. In 2020 zei hij in een interview met de Russische staatstelevisie dat zijn groep zich richt op ‘zelfverdediging’. Maar filmpjes die online opdoken doen anders vermoeden.

De link met Rusland verbaast onderzoeker Feldman niet. “Veel extreemrechtse mensen, waaronder neonazi’s, zien Rusland als een patriarchale, traditioneel-christelijke samenleving. Hun perceptie is dat Rusland de laatste plek is waar een man een man kan zijn, waar blanken domineren.”

Clubs als The Base en Feuerkrieg Division propageren geweld, toch hebben ze voor zover bekend geen grote aanslagen op hun geweten. Wel is het zo dat neonazistische terroristen aanslagen plegen zonder dat ze zijn verbonden aan afgebakende online groepen.

Eerder deze maand pleegde een neonazist een aanslag op een moskee in Jakarta, met tientallen gewonden tot gevolg. In januari opende een jongen van 17 het vuur op een school in het Amerikaanse Nashville. Hijzelf en een andere student kwamen om. Later bleek dat de dader een Afro-Amerikaan is die online geïnspireerd raakte door Turkse neonazi’s.

Deze voorbeelden laten zien dat de neonazi’s lang niet altijd meer gelijkstaan aan white supremacy, zegt Feldman. “Het narratief van rassenoorlogen is overgesprongen naar andere landen en demografieën. Internet heeft veel dingen door elkaar gehusseld. De onderliggende ideologie wordt niet langer uitsluitend omarmd door boze blanke jongens, maar door mensen met allerlei achtergronden, etniciteiten en zelfs religies.”