Haar volgers zijn in shock. De 20-jarige Mariam Cissé was een heldin in Mali, via haar telefoon vertelde zij haar 100.000 volgers over het leven in haar stadje Tonka. In haar filmpjes uitte de vrouw ook geregeld kritiek op de jihadisten in Mali, waar al sinds 2012 veel spanningen zijn. Afgelopen vrijdag werd Mariam geëxecuteerd door vermoedelijke jihadisten.

De jonge vrouw groeide op in Tonka, een plaats ten westen van de historische Malinese stad Timboektoe. Zij filmde het dagelijks leven op de markt, met haar vrienden, en sprak haar steun uit aan militairen van het Malinese leger. Zo filmde zij zichzelf lachend met militairen in legeruniform.

Dat kostte haar het leven. Mariam werd eind vorige week op een motor ontvoerd door onbekende gewapende mannen, hoogstwaarschijnlijk jihadisten. De volgende ochtend, op vrijdag, werd de Tiktokker naar het centrale plein van Tonka gebracht. Daar is Mariam tegenover een machteloze menigte doodgeschoten, meldt haar broer aan persbureau AFP.

150.000 doden

“Het lijkt erop dat de gewelddadige groep met de moord op de tiktokker een voorbeeld heeft willen stellen”, zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. “De boodschap is duidelijk. Wie zich uitspreekt tegen jihadisme wordt bestraft. Wie in Mali zal na de dood van Mariam Cissé nog stelling durven nemen tegen extremisme op TikTok of andere socials?”

Mariam steunde het Malinese leger dat al meer dan tien jaar strijdt tegen jihadistische groepen. Deze jihadisten gebruiken extreem geweld, ook tegen burgers, in de Sahel-regio. 150.000 mensen zijn daarbij omgekomen, schat het Africa Center for Strategic Studies. 

Blokkades

De afgelopen weken rukt de aan terreurgroep al-Qaeda gelieerde groep JNIM steeds verder op. Strijders blokkeren belangrijke wegen en tankstations in Mali. Het land kampt met grote benzinetekorten en groeiende onveiligheid.

Van Leeuwen: “Veel Malinezen houden hun hart vast. Ze vrezen dat hun land volledig in handen zal komen van extremisten. De economie wordt lamgelegd en de junta-regering, aan de macht sinds de staatsgreep van 2021, lijkt machteloos.”

De JNIM, of Jama’at Nusrat al-Islam wal-Muslimin, streeft een islamitische staat na in de Sahel-regio. De groep wil de sharia invoeren, dat zijn strenge, traditionele islamistische wetten volgens de regels van de koran. Ook rekruteert JNIM jonge mannen die weinig toekomstperspectief hebben in het aan de Sahara grenzende gebied. 

Heldin

In deze context is Mariam voor velen een heldin. Op TikTok zijn talloze steunbetuigingen en hartjes te lezen. Ook zijn er boze reacties. “Onze machthebbers hebben gefaald. Ze moeten wegwezen.” 

“Mariam was iemand die openlijk stelling durfde te nemen tegen de oprukkende terreurgroepen in hun land”, zegt Van Leeuwen. “Dat een moedige, jonge vrouw het nu met haar leven heeft moeten bekopen, is voor velen een grote schok.”