Nederland gaat woensdag naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Vanaf hoe laat kun je stemmen? En wanneer druppelen de eerste uitslagen binnen? Hier lees je het spoorboekje voor de verkiezingsdag.

Volg de laatste ontwikkelingen over de Tweede Kamerverkiezingen in ons liveblog.

Vanaf wanneer kan ik stemmen?

In principe gaan alle stembureaus om 7.30 uur open. Maar op sommige plekken kan je al iets eerder stemmen, vooral op stations. Zo gaat het stembureau op station Winterswijk al om 5.00 uur open, kunnen kiezers op station Breda vanaf 5.15 uur stemmen en ligt het rode potlood vanaf 5.30 uur klaar op station Zwijndrecht.

Wil je écht als een van de eersten stemmen? Een paar stembureaus zijn al om middernacht even open. Traditiegetrouw kan dat bij het stembureau op station Castricum. In Zwolle en Arnhem wordt rond het nachtstemmen zelfs een feestje georganiseerd.

In de ochtend gaat de aandacht uit naar de verschillende lijsttrekkers die hun stem uitbrengen. Daarvoor brengen zij hun stem vaak uit in hun woonplaats, al dan niet vergezeld door hun partner.

Tussentijdse opkomst

Op verschillende momenten tijdens de verkiezingsdag deelt onderzoeksbureau Ipsos de tussentijdse opkomst. Op die manier ontstaat langzaam een beeld van hoe groot de opkomst is vergeleken met eerdere verkiezingen. Ook verschillende gemeenten maken tussentijds hun opkomst bekend.

Het weer speelt regelmatig een rol bij de verkiezingsopkomst. Bij droog weer gaan vaak meer mensen stemmen, zo wordt over het algemeen gezegd.

Voor woensdag is het handig om de weerradar in de gaten te houden. Zo worden in de noordwestelijke helft van het land langere periodes van lichte regen verwacht, meldt Weeronline. Gedurende de middag breidt het regengebied zich waarschijnlijk uit naar het midden van het land. In het zuidoosten blijft het een groot deel van de dag droog.

Stembussen dicht en exitpoll

De stembureaus sluiten om 21.00 uur. Dan volgt meteen de exitpoll van onderzoeksbureau Ipsos. Die exitpoll geeft een indicatie van de uiteindelijke uitslag. Om een nauwkeurige exitpoll te krijgen staan de onderzoekers bij 65 speciaal geselecteerde stembureaus. Buiten die stembureaus vragen de onderzoekers mensen of ze nogmaals willen stemmen. Ook dat gebeurt uiteraard anoniem.

Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen bleek de exitpoll er slechts twee zetels naast te zitten. De PVV kreeg bij de exitpoll twee zetels minder dan in de definitieve uitslag, terwijl D66 en 50PLUS uiteindelijk een zetel naar beneden gingen. Dat was pijnlijk voor 50PLUS, omdat de partij zo tóch geen zetel kreeg.

Uitslagen druppelen binnen

Als de stembussen zijn gesloten, begint het tellen van de stemmen en druppelen de uitslagen binnen. Daarbij is er ook een strijd welke gemeente als eerste de stemmen heeft geteld. Voor kleine gemeentes als Schiermonnikoog, Vlieland en Rozendaal is het daarbij een kleine strijd wie als eerste de uitslag doorgeeft. In 2023 ging die eer naar Schiermonnikoog.

Tijdens de verkiezingen wordt de uitslag gemeente voor gemeente bekend. Het is altijd de vraag wanneer de uitslagen van alle gemeentes binnen zijn. In 2023 was in de nacht van woensdag op donderdag 98 procent van de stemmen geteld en ontbraken de uitslagen van twaalf gemeentes nog. Op zaterdag gaf Amsterdam als laatste gemeente de uitslag door.

Op vrijdag 7 november stelt de Kiesraad de verkiezingsuitslag officieel vast.